Botten bouillon maken, van runderbotten

Botten bouillon maken is super makkelijk om te doen en heel erg gezond.

Want een zelfgemaakte botten bouillon is niet alleen erg lekker, maar ook nog eens goed voor ons. Vroeger maakten onze oma’s altijd zelf bouillon en gelukkig komt die gewoonte weer steeds meer terug. Bouillon getrokken van botten bevat heel veel bouwstoffen die goed zijn voor ons lichaam. Het is een soort superfood. De gelatine uit de botten, ook wel collageen genoemd, is het eiwit dat het bindweefsel in ons lichaam aanmaakt. En dit collageen is goed voor ons hele lichaam.

Botten bouillon bevat naast gelatine nog vele andere belangrijke voedingsstoffen voor ons lichaam. Met name vitamines en mineralen zoals calcium, magnesium en fosfor, waardoor het een gunstig voedingssupplement is voor iedereen. Je kunt het zien als een natuurlijke vitamine- en mineralenpil in vloeibare vorm.

In deze blogpost ga ik het hebben over de bouillon die je trekt van runderbotten maar je kunt ook bouillon trekken van kippenbotten (hierover komt binnenkort nog een blogpost) of van visgraten of botten van andere dieren (lam, varken).

Naast dat botten bouillon heel gezond is past het ook in een respectvolle omgang met vlees. Als er een dier geslacht wordt is het niet goed als alleen het populaire spiervlees verkocht wordt. Door alle delen van het dier te gebruiken ga je veel bewuster om met wat je eet. Gebruik bij voorkeur ook botten van gras gevoerde dieren en het liefst biologisch van dieren die een goed leven hebben gehad.

Bottenbouillon en collageen

Een goede bottenbouillon bevat veel collageen. Collageen is een eiwit en is het meest voorkomende eiwit in het menselijk lichaam. Ongeveer een derde van al het eiwit in ons lichaam bestaat uit collageen.

Collageen zorgt voor structuur, samenhang, elasticiteit en stevigheid van de verschillende soorten bindweefsel, waaronder kraakbeen, botten, pezen, ligamenten (gewrichtsbanden), huid en bloedvaten. Het lichaam maakt collageen aan door eiwitten uit voeding af te breken tot aminozuren. En deze aminozuren zijn de bouwstenen waarmee lichaamseiwitten, zoals collageen, vervolgens weer wordt opgebouwd.

Naarmate we ouder worden neemt de hoeveelheid collageen in ons lichaam af, dit kunnen we niet voorkomen maar we kunnen het wel vertragen door op onze voeding te letten. En bijvoorbeeld regelmatig bottenbouillon te consumeren.

Hoe gebruik je botten bouillon

Je kunt de bouillon natuurlijk zo drinken maar je kunt hem ook gebruiken als basis voor een lekkere soep, voor sauzen en stoofpotjes en zelf kook ik altijd mijn rijst en bulgur in bouillon. Dat geeft veel meer smaak en je krijg meteen alle goede voedingsstoffen van de bouillon binnen.

Zó krijg je veel gelatine in je bottenbouillon

Omdat gelatine/collageen een belangrijk onderdeel is van een gezonde bouillon, hier wat tips voor een bouillon met veel gelatine. Deze bouillon is dik als hij is afgekoeld en ziet er uit als een soort gelei/pudding. Zie ook de foto hierboven. Zo gauw je de bouillon warm maakt wordt deze weer vloeibaar.

1. Gebruik botten met veel bindweefsel

De standaard soepbotten bevatten vrijwel geen bindweefsel, terwijl dat juist vol zit met gelatine, collageen en andere voedingsstoffen. Gebruik in je bouillon dus bij voorkeur botten van gewrichten zoals bijv. knieën, of voeg wat ossenstaart toe. Ik gebruik zelf ook altijd wat mergpijpen in de bouillon.

2. Voeg appelazijn toe

Appelazijn helpt mineralen en andere voedingsstoffen te onttrekken aan de botten. Deze komen vervolgens in de bouillon terecht en dat is precies wat we willen bereiken.

3. Rooster de botten eerst

Wil je zeker weten dat je werkelijk alles uit de botten haalt wat erin zit? Rooster de botten dan eerst een half uurtje in de oven op 180 graden. Dit verhoogt ook de smaak van de botten en straks de bouillon.

4. Hoe langer, hoe beter

Gemiddeld is 12 uur trekken lang genoeg om een goede bouillon te maken. Je kunt er echter voor kiezen om de botten nog langer te laten trekken. Runderbotten kan je wel tot 72 uur laten trekken. Hoe langer de tijd, des te meer voedingsstoffen er in de bouillon terecht komen. Persoonlijk hou ik meestal 36 uur aan om mijn runderbotten bouillon te laten trekken.

Nu je wat meer achtergrond informatie hebt over het maken van een goede botten bouillon kunnen we aan de slag gaan.

Op het internet staan vele recepten van bottenbouillon, maar dit is het recept dat ik zelf altijd gebruik en waar ik heel tevreden over ben. Het geeft altijd een mooie, smaakvolle bouillon met veel gelatine.

Recept: botten bouillon maken van runderbotten

Ingrediënten

1 kg runderbotten/mergpijpen
2 wortelen
2 uien
3 tenen knoflook
1 preistengel
2 eetlepels appelazijn
2 laurierblaadjes
1 theelepel peperkorrels
Optioneel nog wat gedroogde brandnetel en goudsbloem (ik gebruik dit om extra mineralen aan mijn bouillon toe te voegen)
Zout
Water

Bereidingswijze:

Leg de botten op een bakblik en laat deze een half uurtje roosteren in de oven op 180 graden.

Doe de mergpijpen in een pan met een laagje water en de appelazijn. Laat dit vast trekken.

Snijd de wortelen in stukken, de uien met schil in kwarten, plet de knoflooktentjes en snijd de prei in stukken. Je kunt voor de bouillon ook groente gebruiken die niet meer zo mooi is of de schillen van ui, wortel en prei.

Haal de botten uit de oven en doe deze met de rest van de ingrediënten in een grote soeppan en giet daar water bij totdat de botten net onder water staan. Breng het tot net onder het kookpunt en zet daarna het vuur laag. Als je op gas kookt kan je het beste een sudderplaatje op de gasbrander leggen. Ik heb zelf dit sudderplaatje gekocht bij Bol.com en die bevalt mij erg goed. Hij is fijn groot en dat is wel handig bij een grote soeppan.

Laat de bouillon minimaal 12 uur, maar het liefst langer, zachtjes tegen de kook aan trekken. Schep het schuim, dat eventueel bovendrijven komt, af met een schuimspaan.

Zeef de bouillon en giet het eventueel nog een keer door een schone theedoek in een zeef. Laat de bouillon afkoelen en schep het vet – wat nu hard is geworden – eraf.

Verdeel de bouillon in brandschone glazen potten. Ik gebruik hiervoor mijn halve liter Pearl Mason jars. en vries de bouillon dan in in deze potten of als ik een grotere voorraad maak dan weck ik de potten met bouillon.

Bottenbouillon wecken

Steriliseer je glazen zodat ze brandschoon zijn.
Vul de potten tot 2 cm onder de rand met de bouillon
Sluit de potten correct af.
Weck 120 minuten op 100 graden in de weckketel.
Kook de bouillon voor het eten 10 – 15 minuten volledig door!

Heb je een pressure canner? Dan kan je de bouillon 25 minuten wecken in de pressure canner en hoef je de bouillon niet meer door te koken voordat je deze gaat eten.

Wil je de bouillon invriezen?

Vul glazen diepvriesbakken of de halve liter Pearl Mason jars met de bouillon.
Zorg er altijd voor dat er voldoende ruimte is bovenin de pot omdat de bouillon uitzet als het bevroren is. Ik laat minstens 3 cm. vrij.
En als je de Pearl mason jars gebruikt draai de deksels dan niet helemaal vast. Losjes vast draaien is voldoende.
Laat de bouillon volledig afkoelen voordat je ze in de vriezer plaatst.

Even een kleine side note: de Pearl Mason jars zijn eigenlijk niet gemaakt voor gebruik in de vriezer maar ik heb hier goede ervaringen mee. Ik kan echter geen garantie geven dat er niet af en toe een pot kapot kan gaan. Het is mij met de Pearl Mason jars nog niet gebeurd maar ik heb wel een keer een Ball mason jar gehad die gebarsten is in de vriezer. Gebruik is dus op eigen risico.

Of je ze nu weckt of invriest, je hebt in ieder geval altijd een fijne hoeveelheid botten bouillon op voorraad.

Waar kan je runderbotten kopen?

Een goede (biologische of natuur) slager heeft meestal wel botten voor de verkoop, Turkse supermarkten ook (maar dan moet je wel even opletten of die goede kwaliteit vlees verkopen). Of je kunt ze online bestellen bijvoorbeeld bij Jerseyvlees bestellen of bij De woeste grond.

Heb jij al eens botten bouillon gemaakt? Of heb je nog goede tips voor een lekkere bouillon of waar je botten kunt kopen? Deel ze hieronder met ons.