Veilig gebruik van etherische olie
Alles wat je moet weten over veiligheid, verpakking en etiketten van etherische olie. En veilig gebruik van etherische olie in je dagelijks leven.Pure, natuurlijke etherische olie is een prachtig product van de natuur. Maar ook een heel krachtig product waarmee je met respect om moet gaan.
Bij juist gebruik zijn etherische oliën zeer veilig en goed voor onze gezondheid. Maar in grote hoeveelheden kunnen ze giftig zijn en juist gevaar opleveren voor de gezondheid. Daarom is een juist etiket op de etherische olie van groot belang.
Etherische oliën zijn echter lange tijd verkocht zonder enige vorm van waarschuwing op het etiket. De overheid heeft dit op een gegeven moment verplicht gesteld, zodat nu op de flesjes etiketten aanwezig zijn met een aantal waarschuwingssymbolen en waarschuwings teksten. Vanaf 1 januari 2015 is er een nieuwe Europese regelgeving, waardoor er meer waarschuwingssymbolen en teksten op de etiketten staan. De GHS etikettering.
GHS etikettering
Deze GHS etikettering houdt onder meer in dat de waarschuwingszinnen echt leesbaar zijn en niet zodanig klein zijn dat deze niet opvallen, zoals in het verleden vaak het geval was.
Het is heel goed dat je als gebruiker van bepaalde stoffen geïnformeerd wordt over de risico's van deze stoffen. Deze waarschuwingen dien je echter wel in de juiste context te zien om niet de indruk te krijgen dat kleine hoeveelheden etherische olie levensgevaarlijk zijn.
Sommige plantaardige stoffen kunnen in kleine hoeveelheden gebruikt, nuttig of prettig zijn en in grotere hoeveelheden giftig. Neem bijvoorbeeld cafeïne in koffiebonen. Een paar kopjes koffie is lekker en stimulerend maar na het drinken van 100 kopjes koffie in korte tijd kan je naar het ziekenhuis. Beter merk je dit nog met cafeïne in energiedrankjes. 1 is prettig maar na 5 krijg je problemen met je hart en wordt het schadelijk voor je gezondheid. De juiste verdunning is altijd heel belangrijk.
Dit is ook het geval bij de meeste etherische oliën. Het zijn veelal sterke natuurlijke maar ook chemische stoffen, die je prima voor je gezondheid en welzijn kunt toepassen als ze in de juiste verdunning gebruikt worden.
Het werkelijke gevaar
Het werkelijke gevaar van etherische olie is afhankelijk van het type olie (de waarschuwingen die op het etiket staan), de totale hoeveelheid in de verpakking, de manier hoe het bewaard wordt en de manier waarop het gebruikt wordt.
Er zijn etherische oliën die bijtend zijn op de huid zoals tijmolie maar ook die volkomen veilig zijn zoals lavendel olie. Lavendel olie kan dus zonder problemen puur op de huid toegepast worden,tijm olie alleen bij voldoende verdunning.
Toch (of juist daarom) wordt tijm olie, verdund in een dragerolie, gebruikt bij onreine huid en wratjes. Bij het gebruik van etherische olie is het erg belangrijk betrouwbare informatie van diverse bronnen te raadplegen.
Op deze website probeer ik daarom zoveel mogelijk informatie te geven over het veilig gebruik van etherische olie.
Het is dus erg belangrijk om te weten waarin en in welke mate de etherische olie verdund dient te worden voor de gewenste toepassing.
De waarschuwingen op het etiket zijn erg belangrijk bij het werken met de onverdunde olie, hoewel de totale hoeveelheid ook een rol speelt bij de waarschuwingen op een etiket.
De totale hoeveelheid
Op een flesje met 5 ml etherische olie dienen de zelfde waarschuwingen te staan als op een vat met 200 liter etherische olie. Echter, als een 200 liter vat open barst zal dit sneller leiden tot een gevaarlijke concentratie etherische olie in de lucht, in het milieu of op de huid en kleding dan wanneer het 5 ml flesje stuk valt.
Eucalyptus etherische olie is bijvoorbeeld zeer explosief en heeft een scherpe geur. In grote hoeveelheden kan dit dus zeer gevaarlijk zijn.
Maar bij het verdampen van een paar druppels etherische olie in een geurbrander of op een tissue speelt explosiegevaar en risico's bij inademen geen enkele rol.
De nieuwe etikettering komt op het eerste gezicht misschien wat vreemd over door de gevarentekens die erop staan maar uiteindelijk blijkt het een nuttige bron van informatie te zijn.
Het is een extra instrument om jezelf als gebruiker te informeren over de samenstelling en mogelijke eigenschappen van de oliën. Een goed etiket heeft ook altijd de latijnse naam en herkomst van de olie op het etiket staan.
Een ander belangrijk punt voor veilig gebruik van etherische olie is de sluiting van het flesje.
Er zijn leveranciers die flesjes leveren met een pipetje, maar hiermee gaat de kwaliteit van dat product heel snel achteruit en de olie is veel makkelijker te bereiken voor kinderen.
Het beste is om een flesje te hebben van donkerbruin of blauw glas met een druppelaar en goede kindvriendelijke sluiting. Bewaar etherische olie ook altijd donker en koel en buiten het bereik van kleine kinderen. Kleine kinderen hebben de neiging te proeven uit flesjes.
Opletten bij kleine kinderen
En het grootste gevaar bij de meeste etherische oliën is dat wanneer ze puur ingeslikt/gedronken worden, ze door het bijtende effect in de slokdarm uitgeproest worden. Hierbij kan etherische olie in de longen terecht komen waarbij een chemische ontsteking in de longen kan optreden. Dit kan een dodelijke afloop hebben.
Het is dus noodzakelijk om etherische oliën te bewaren op plaatsen waar kleine kinderen er niet bij kunnen. Liefst afgesloten. Laat ook nooit een net gebruikt flesje staan op een plek waar kleine kinderen kunnen komen.
Veilig gebruik van etherische olie
Verdampen
Als je etherische olie verdampt in een geurlichtje, met geurstokjes, geursteen, in potpourri of op een tissue wordt de concentratie in de lucht niet snel te hoog. Gebruik altijd druppels en geen scheutjes. Als de slijmvliezen of ogen geirriteerd raken heb je teveel gebruikt. In kleine ruimtes minder gebruiken. Uitkijken met morsen in de vlam van een theelichtje. De ogen uit de buurt houden van druppels en geurlampje i.v.m. risico op spetters in de ogen. Er is een risico op het ontwikkelen van een allergie bij etherische olie. Gebruik daarom niet iedere dag en niet steeds dezelfde etherische olie.
In zeep en douchegel
In zeep en douchegel die weer van de huid gespoeld/gewassen wordt kan je 3-5% etherische olie gebruiken.
Massagolie of huidolie
Etherische oliën lossen heel goed op in plantaardige oliën. Het uiteindelijke mengsel dient goed egaal te zijn om er zeker van te zijn dat het oplossen/mengen geslaagd is. Kleine druppeltjes pure etherische olie die zweven in de plantaardige olie kunnen de huid irriteren. De juiste verdunning is bij massageolie erg belangrijk omdat een groot huidoppervlak in aanraking komt met de etherische olie.
Vaak wordt 1% etherische olie gebruikt in massageolie. Een goede hoeveelheid is max. 20 druppels (=1 ml.) etherische olie op 100 ml. plantaardige olie.
Bij twijfel of een gevoelige huid is het beter om eerst te testen op allergische reacties op een klein stukje gevoelige huid, bijvoorbeeld in de knieholte. De etherische oliën van kruiden/specerijen geven over het algemeen eerder huidproblemen dan die van bloemen en houtsoorten.
In zalf of crème
In zalf of crème wordt een concentratie etherische olie gebruikt van 5 tot 15%. Bij gezichs crème is het vaak wat minder bij helende zalf kan het naar de 15% gaan. Belangrijk is dat de etherische olie heel goed gemengd wordt in de zalf of crème . Indien de etherische olie niet goed door de zalf gemengd wordt zouden kleine druppeltjes pure etherische olie aanwezig kunnen blijven, die de huid kunnen irriteren. Hou altijd de hoeveelheid etherische olie aan die in een recept wodt aangegeven. Bij twijfel kan je altijd minder gebruiken maar niet meer.
In bad
Ethersiche olie mengt niet met water en blijft op het water drijven. Een paar druppels in het badwater doseren zal er waarschijnlijk toe leiden dat de olie puur op het water drijft en daardoor je huid kan irriteren.
Als je de etherische olie mengt met een emulgator zoals een beetje badzout, een eetlepel volle melk of room of een eetlepel melkpoeder en in het begin dat het bad volloopt dit mengsel met de etherische olie meteen toevoegt, dan wordt de olie goed door het water gemengd. En kan je heerlijk genieten van een ontspannend of opwekkend bad.
Puur op de huid
Pure etherische oliën kunnen irriterend zijn voor de huid. Toch worden sommige zoals teatree olie en lavendelolie puur gebruikt op puistjes. Het op deze manier gebruiken van etherische olie is alleen aan te raden als je veel ervaring hebt met etherische olie en als je zeker weet dat je 100 % natuurzuivere biologische etherische olie hebt.
De oliën zijn weliswaar bacteriedodend en schimmeldodend, maar kunnen bij overmatig gebruik in pure vorm ook de gezonde huid aantasten. Tea tree olie wordt ook puur gebruikt op schimmelnagels. Hier is het belangrijk niet de naastgelegen huid met de pure olie aan te raken.
Koken met etherische olie
Het zelf gebruiken van etherische olie in dranken en spijzen is mogelijk als je zorgvuldig met etherische olie omgaat en de volgende regels in acht neemt.
Want als je je in de juiste dosering vergist en teveel gebruikt of als de etherische olie niet goed oplost/mengt kan dit leiden tot beschadiging van het spijsverteringssysteem of organen. Een geschikte etherische olie, ervaring en een betrouwbaar recept is noodzakelijk voor een veilig eindresultaat.
De veiligste manier om zelf etherische oliën te gebruiken in gerechten is om de etherische olie eerst op te lossen in een plantaardige spijsolie is. Inplaats van bijvoorbeeld gedroogd oreganokruid te laten trekken in olijfolie, kan oregano ethersiche olie in de juiste verdunning toegevoegd worden aan de olijfolie en goed gemengd worden.
Bij het gebruik van etherische olie in gebak of zoete gerechten is het een goed idee om de olie eerst op te lossen in bijv. agavesap, ahornsiroop of honing en de olie dan aan het recept toe te voegen.
Voor gebruik in dranken is aan te raden de olie eerst in zuivere alcohol op te lossen en deze vervolgens door de andere vloeistof te mengen. Er mag echter geen troebeling of olielaag gevormd worden.
Lees hier meer over koken met etherische olie
Vernevelen in een aromadiffuser
Etherische olie vernevelen kan gevaarlijk zijn bij fout gebruik. Als er te veel etherische olie gebruikt wordt en de kleine druppeltjes (wat nevel is) niet de tijd krijgen om echt te verdampen en ingeademd worden, komt de etherische olie in de longen terecht. Deze kunnen hier een chemische ontsteking veroorzaken. Bij aromadiffusers dient men te vermijden dat de zichtbare nevel ingeademd wordt of in de ogen terecht komt.Vooral in koude ruimtes kan het lang duren voor een nevel verdampt is.
Als de aromadiffuser echter op enige afstand staat, krijgen de druppeltjes in de nevel genoeg tijd om te verdampen voor de "geur" ingeademd wordt.
Belangrijk is ook de kwaliteit van een aromadiffuser. Een goede ultrasone aromadiffuser zorgt voor een zeer fijne verneveling en daardoor minder risico van het teveel inademen van etherische olie.
En dan is verdampen in een aromadiffuser juist een zeer effectieve manier om van de therapeutische voordelen van etherische olie te genieten.
Lees hier meer over het juist gebruik van de aromadiffuser
Zwangerschap en borstvoeding
Tijdens zwangerschap en het geven van borstvoeding kan beter niet gewerkt worden met bepaalde soorten etherische olie. Bij morsen kan de olie via de huid in de bloedbaan terecht komen. Niet alle risico's zijn daarvan bekend. Ook te sterke concentraties geur (ook van parfums e.d.) kunnen beter vermeden worden. Lees hier ook meer over etherische olie en zwangerschap.
Dieren
Waar veel etherische oliën voor de mens nuttig, plezierig en soms zelfs heilzaam zijn kunnen deze voor huisdieren giftig zijn.
Zo kunnen bijvoorbeeld katten slecht tegen etherische olie via de huid opgenomen. Behandel daarom nooit kwaaltjes van je dieren met etherische olie zonder je er zeker van te stellen dat deze voor hun echt ongevaarlijk zijn.
Lees hier ook meer over etherische olie bij dieren.