Veilig gebruik van etherische olie en etiketten

Alles wat je moet weten over veiligheid, verpakking en etiketten van etherische olie

Pure, natuurlijke etherische olie is een prachtig product van de natuur, vol geconcentreerde plantenenergie. Maar het is ook een krachtig natuurproduct dat je met respect en kennis moet gebruiken.

Bij juist gebruik zijn etherische oliën veilig en waardevol voor onze gezondheid en welzijn. In te hoge concentraties kunnen ze echter irriterend of zelfs giftig zijn. Daarom is het belangrijk dat etherische oliën correct worden geëtiketteerd en veilig worden gebruikt.

Waarom staan er gevarensymbolen op etherische olie?

Veel mensen schrikken van de waarschuwingssymbolen op een flesje etherische olie, zeker bij merken zoals Farfalla uit Zwitserland. Toch betekenen deze symbolen niet dat de olie gevaarlijk is bij normaal gebruik. Ze geven alleen aan dat de onverdunde, pure stof volgens internationale regelgeving als chemisch potentieel risicovol wordt beschouwd, net zoals alcohol of azijnzuur dat ook zijn in hoge concentraties.

Wat is de GHS-etikettering?

Sinds 1 januari 2015 is in Europa de GHS/CLP-wetgeving van kracht. GHS staat voor Globally Harmonized System, een wereldwijd systeem dat vastlegt hoe chemische stoffen en mengsels moeten worden geclassificeerd en geëtiketteerd.

In de Europese Unie is dit vastgelegd in de CLP-verordening (EG nr. 1272/2008). Nederland en België volgen deze Europese regelgeving. Etherische oliën die in deze landen verkocht worden, moeten dus voldoen aan de CLP-wetgeving wanneer ze worden gebruikt voor aromatherapie, diffusers, of als grondstof voor huishoudelijke producten.

In Zwitserland geldt een vergelijkbare maar strengere wet, het Chemikalienrecht (ChemRRV). Omdat Zwitserland geen EU-lid is, zijn merken zoals Farfalla verplicht hun etherische oliën volledig volgens deze chemische wetgeving te labelen. Daarom zie je op Zwitserse flesjes altijd de bekende gevarensymbolen, zelfs bij de meest pure, natuurlijke oliën.

Wat staat er op een GHS-etiket?

Een juist GHS-etiket bevat de volgende onderdelen:

- Gevarensymbolen (pictogrammen), zoals:

• GHS02: Ontvlambaar
• GHS07: Schadelijk of irriterend
• GHS09: Milieugevaarlijk

- Een signaalwoord: “Waarschuwing” of “Gevaar”

- Gevarenaanduidingen (H-zinnen), bijvoorbeeld:

• H226: Ontvlambare vloeistof en damp
• H315: Veroorzaakt huidirritatie
• H317: Kan een allergische huidreactie veroorzaken
• H410: Zeer giftig voor in het water levende organismen met langdurige gevolgen

- Veiligheidsaanbevelingen (P-zinnen), bijvoorbeeld:

• P102: Buiten het bereik van kinderen houden
• P273: Voorkom lozing in het milieu
• P302+P352: Bij contact met de huid: met veel water en zeep wassen

Daarnaast vermeldt het etiket de Latijnse botanische naam van de plant, de herkomst, het batchnummer en de naam van de leverancier.

GHS-etiketten zijn bedoeld voor veiligheid, niet om angst te zaaien

De waarschuwingen op het etiket hebben vooral betrekking op het gebruik van pure, onverdunde olie. Ze zijn bedoeld om gebruikers en verkopers te beschermen en zijn wettelijk verplicht, zelfs op kleine flesjes van 5 milliliter.

Dat betekent niet dat etherische olie in aromatherapie of verdampt in een diffuser gevaarlijk is. Het risico ontstaat pas bij verkeerd of onverdund gebruik, of bij blootstelling aan grote hoeveelheden.

Een goed voorbeeld is koffie: cafeïne is een natuurlijke stof die in kleine hoeveelheden stimulerend werkt, maar in te grote hoeveelheden schadelijk is. Bij etherische oliën is dat net zo. De juiste verdunning is altijd belangrijk.

Het werkelijke gevaar: concentratie en gebruik

Het risico hangt af van het type olie, de hoeveelheid en de manier waarop de olie wordt gebruikt.
Sommige oliën, zoals tijm of kaneel, zijn bijtend of sterk irriterend in pure vorm, maar juist heilzaam wanneer ze goed verdund worden. Andere oliën, zoals lavendel, zijn mild en kunnen soms zelfs onverdund op de huid worden gebruikt.

Daarom is het belangrijk om altijd betrouwbare bronnen te raadplegen en je te verdiepen in de juiste doseringen en verdunningen voordat je etherische olie toepast.

Waarom Zwitserse merken (zoals Farfalla) altijd symbolen tonen

In Nederland en België worden etherische oliën vaak beschouwd als cosmetische of aromatische producten en vallen ze meestal onder de cosmetica- of productveiligheidswetgeving. Hierdoor zijn gevarensymbolen niet altijd verplicht, afhankelijk van het gebruiksdoel en de manier waarop de olie verkocht wordt.

In Zwitserland is dat anders: daar vallen etherische oliën onder de chemische wetgeving. Daarom is Farfalla verplicht om hun oliën te labelen met gevarensymbolen, signaalwoorden en veiligheidsaanbevelingen, zelfs als het gaat om 100% natuurlijke en biologische producten.

Dat betekent niet dat de olie minder zuiver of gevaarlijker is dan oliën van andere merken. Het is simpelweg een gevolg van de strengere Zwitserse etiketteringswetgeving.

Samenvattend

Etherische oliën zijn natuurlijke maar krachtige stoffen.
De GHS/CLP-etikettering helpt jou veilig met deze stoffen om te gaan en de juiste keuzes te maken.
De symbolen en waarschuwingen hebben betrekking op de pure olie, niet op het dagelijks gebruik in kleine hoeveelheden.
Zwitserse merken zoals Farfalla volgen strengere regels, waardoor hun etiketten meer waarschuwingen tonen.
Gebruik etherische oliën altijd met kennis en in de juiste verdunning: dan zijn ze veilig, effectief en een prachtige aanvulling op een natuurlijke levensstijl.

Veilig gebruik, verpakking en dosering van etherische olie

De juiste verpakking en sluiting

Een belangrijk onderdeel van veilig omgaan met etherische olie is de verpakking.
Sommige leveranciers bieden flesjes met een pipetdop aan, maar dit is niet ideaal. Door de voortdurende blootstelling aan lucht en licht oxideert de olie sneller en gaat de kwaliteit sneller achteruit. Bovendien is een pipetflesje gemakkelijker te openen door kinderen, wat risico’s met zich meebrengt.

De beste verpakking is een donkerbruin of blauw glazen flesje, voorzien van een ingebouwde druppelaar en een kindveilige sluiting. Bewaar etherische oliën altijd koel, donker en buiten het bereik van kinderen. Kleine kinderen zijn nieuwsgierig en kunnen proberen aan een flesje te ruiken of te proeven, wat gevaarlijk kan zijn.

Opletten bij kleine kinderen

Het grootste gevaar van etherische olie voor kinderen ontstaat wanneer de pure olie per ongeluk wordt ingeslikt. Door het bijtende effect kunnen kinderen de olie uitspugen, waarbij druppels in de longen terecht kunnen komen. Dat kan leiden tot een chemische longontsteking, wat levensgevaarlijk kan zijn.

Bewaar etherische oliën daarom altijd goed afgesloten, op een veilige plek waar kinderen er niet bij kunnen. Laat ook nooit een open of net gebruikt flesje rondslingeren.

Veilig gebruik van etherische olie

Verdampen

Bij verdamping van etherische olie – bijvoorbeeld in een geurbrandertje, diffuser, op een geursteen of een tissue – wordt de concentratie in de lucht zelden te hoog. Gebruik altijd slechts een paar druppels, nooit scheutjes.

Krijg je last van je ogen of slijmvliezen, dan heb je te veel gebruikt. In kleine ruimtes kun je beter wat minder olie nemen. Let ook op bij gebruik van een theelichtje: mors niet in de vlam en houd je gezicht uit de buurt bij het druppelen om spetters in de ogen te voorkomen.

Gebruik etherische olie niet elke dag en wissel regelmatig van soort om overgevoeligheid of allergie te voorkomen.

In zeep en douchegel

Etherische olie kun je veilig gebruiken in zeep of douchegel die weer wordt afgespoeld. Een concentratie van 3 tot 5 procent is meestal voldoende.

In massageolie of huidolie

Etherische oliën lossen goed op in plantaardige olie. Meng altijd zorgvuldig zodat er een egaal mengsel ontstaat; druppeltjes pure etherische olie kunnen huidirritatie veroorzaken.

Bij massageolie gebruik je meestal 1 procent etherische olie: dat is ongeveer 20 druppels (1 ml) op 100 ml draagolie.

Test bij een gevoelige huid altijd eerst op een klein stukje huid, bijvoorbeeld in de elleboogplooi. Olie uit kruiden of specerijen geeft vaker huidreacties dan olie uit bloemen of houtsoorten.

In zalf of crème

In een zalf of crème kan de concentratie etherische olie variëren van 5 tot 15 procent. In gezichtscrèmes gebruik je minder, in helende zalven soms iets meer. Zorg altijd dat de olie goed door de basis is gemengd en houd je aan de dosering van het recept. Bij twijfel kun je beter iets minder olie gebruiken, maar nooit meer.

In bad

Etherische olie mengt niet met water en blijft erop drijven, waardoor pure olie op de huid kan irriteren. Meng de druppels daarom eerst met een emulgator, zoals een eetlepel badzout, melk, room of melkpoeder, en voeg dit toe zodra het bad begint vol te lopen. Zo verspreidt de olie zich gelijkmatig en kun je veilig genieten van een ontspannend bad.

Puur op de huid

Sommige etherische oliën, zoals lavendel of tea tree, kunnen in kleine hoeveelheden puur op de huid worden aangebracht, bijvoorbeeld op een puistje. Doe dit alleen als je ervaring hebt met etherische olie en zeker weet dat de olie 100% natuurzuiver is.

Gebruik pure olie nooit op grote huidoppervlakken en wees voorzichtig bij gevoelige huid of wondjes. Tea tree olie kan bijvoorbeeld veilig op een schimmelnagel worden gebruikt, maar vermijd contact met de omliggende huid.

Koken met etherische olie

Etherische oliën kunnen in voeding worden gebruikt, maar alleen met kennis van zaken. De juiste dosering en verdunning zijn essentieel, want een paar druppels te veel kunnen het spijsverteringsstelsel beschadigen.

Gebruik uitsluitend oliën van voedingskwaliteit en volg betrouwbare recepten.
Los de olie altijd eerst op in een plantaardige olie (bijvoorbeeld olijfolie), siroop, honing of alcohol, zodat de olie goed mengt met het gerecht of drankje.

Lees hier meer over koken met etherische olie.

Vernevelen met een aromadiffuser

Vernevelen is een fijne manier om etherische olie te gebruiken, maar ook hier geldt: minder is beter. Als er te veel olie wordt gebruikt of de druppeltjes niet volledig verdampen, kan de nevel ingeademd worden. Dit kan irritatie of zelfs ontsteking van de longen veroorzaken.

Zorg dat de diffuser op enige afstand staat, zodat de nevel de tijd krijgt om te verdampen. Een goede ultrasone diffuser produceert een fijne, zachte nevel die snel oplost in de lucht. Op die manier kun je veilig en effectief genieten van de geur en werking van etherische oliën.

Lees hier meer over het juiste gebruik van de aromadiffuser.

Zwangerschap en borstvoeding

Tijdens de zwangerschap en bij het geven van borstvoeding kun je beter voorzichtig zijn met etherische oliën. Sommige oliën kunnen via de huid in de bloedbaan komen, en niet alle effecten daarvan zijn bekend. Gebruik alleen milde oliën en vermijd sterke geuren of hoge concentraties.

Lees hier meer over etherische olie tijdens de zwangerschap.

Huisdieren

Wat voor mensen prettig of heilzaam kan zijn, kan voor dieren juist giftig zijn. Vooral katten kunnen slecht tegen etherische oliën, zeker als ze via de huid worden opgenomen.

Gebruik etherische olie daarom nooit op of bij je huisdier zonder goed advies van een dierenarts of aromatherapeut die gespecialiseerd is in dieren.

Lees hier meer over etherische olie bij dieren.